صفر تا صد مشکلات سوختگی در ایران

رییس انجمن حمایت از بیماران سوخته، به تشریح مسائل و مشکلات بیماران ناشی از سوختگی در کشور پرداخت.

به گزارش قطره، محمد جواد فاطمی گفت: دستگاه‌ها، صنایع و سازمان‌های مختلف مانند دخانیات، وزارت نیرو، نفت و صنعت می‌توانند در تشکیل صندوق حوادث سوختگی، مشارکت کنند تا سوختگی و بیماران، حمایت شوند.

وی با بیان اینکه در قبوض برق و گاز، بهایی تحت عنوان حوادث از مشترکان دریافت می‌شود، افزود: پرداختی‌های قبوض برق و گاز از سوی مشترکان لازم است در یک صندوق، جمع و برای حمایت از بیماران سوختگی هزینه شود اما در حال حاضر اطلاعی در مورد این وجوه دریافتی در قبوض و نحوه هزینه کرد آنها نداریم.

فاطمی از وجود یک هزار و 350 تخت سوختگی در کشور خبر داد و گفت: طبق برآوردی که وزارت بهداشت در سال 94 داشت، تعداد تخت‌های سوختگی در کشور باید حداقل 2 هزار و 500 تخت سوختگی باشد که در حال حاضر حداقل یک هزار و 200 تخت سوختگی نیاز داریم.

وی با اشاره به کمبود تعداد تخت‌های بخش‌های ویژه سوختگی(BICU) در کشور، اظهار داشت: بر اساس برآوردهای وزارت بهداشت باید در کشور حداقل 450 تخت BICU داشته باشیم که در حال حاضر تعداد این تخت‌ها، 150 تخت است.

فاطمی افزود: در برنامه‌های اول و پنجم توسعه مقرر شده بود که 10 درصد تخت‌های بیمارستان‌های عمومی کشور باید به بیماران اعصاب و روان و سوختگی اختصاص یابد چون اکثر بیمارستانها تمایل به داشتن این بخش‌ها ندارند، اما این تکلیف قانونی، هیچ زمانی اجرایی نشد.

رییس سابق بیمارستان حضرت فاطمه (س) تهران با بیان اینکه بهترین کار این است که بخش‌های سوختگی در بیمارستان‌های عمومی باشد، گفت: بیمار سوختگی فقط با مشکل سوختگی به بیمارستان مراجعه نمی‌کند و گاهی این افراد از ارتفاع سقوط می‌کنند و با شکستگی اندام‌ها و یا ستون فقرات روبرو هستند و یا بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی یا دیابت دارند و یا در روند درمان، دچار خونریزی گوارشی می‌شوند.

وی اضافه کرد: همه بیماران سوختگی فقط به تخصص جراح سوختگی نیاز ندارند، بلکه سوختگی، یک بیماری است که ارگان‌های مختلف را درگیر می‌کند و نیاز به متخصص‌های مختلف از جمله تغذیه، قلب و عروق، ارتوپدی، جراحی پلاستیک و گوارش نیاز دارد که در بیمارستان‌های تک تخصصی، حضور متخصصان مورد نیاز رشته‌های دیگر ممکن است امکان پذیر نباشد، بنابراین بهتر است بخش سوختگی در بیمارستان‌های عمومی باشد.

فاطمی از کمبود فعالیت بخش‌های سوختگی در برخی از مراکز استان‌ها خبر داد و گفت: در بسیاری از این مراکز، وضعیت بخش‌های سوختگی مناسب نیست. تنها در چند استان این بخش‌ها شرایط بهتری دارند، اما حتی این مراکز نیز با مشکلات جدی مواجه هستند و به دلیل عدم تخصیص منابع مالی کافی، درمان‌ها نتایج مطلوبی نداشته است.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به اینکه در بیماری‌های مختلف مانند سرطان، بیماران از اقشار مختلف جامعه شامل اقشار ضعیف و افراد با درآمد بالا هستند، گفت: بیماران با توان مالی بالا، تمایل دارند در هنگام مواجهه با بیماری، انجمن‌های خیریه و حمایتی برای اقشار ضعیف ایجاد کنند. اما در حوزه سوختگی، به دلیل اینکه بیشتر بیماران از اقشار ضعیف جامعه هستند، تاکنون انجمن خیریه و حمایتی قابل توجهی در این زمینه شکل نگرفته است.

وی گفت: انجمن ققنوس، اولین انجمنی است که پس از سه انجمن که موفقیت چندانی نداشت، تشکیل شده و ققنوس، تنها انجمن سوختگی فعال و موفق است که از سال 94 تشکیل شده که توانسته فعالیت خود را استمرار دهد و خوشبختانه خیرین خوبی نیز به آن پیوسته اند، اما کار در حوزه سوختگی، دشوارتر از انجمن‌ها و خیریه‌های حمایتی مربوط به سایر بیماری‌ها است.

فاطمی تاکید کرد: انجمن ققنوس برنامه بیشتر در جهت افزایش مسئولیت اجتماعی، آگاه کردن مسئولان، پیشگیری از سوختگی و حمایت از بیماران سوختگی با حفظ احترام آنها فعالیت می‌کند و این انجمن تاکنون حتی یک عکس بیماران سوختگی را برای جمع آوری کمک‌های مالی و ایجاد حس ترحم و دلسوزی بین مردم، پخش نکرده است.

وی افزود: در کنار انجمن ققنوس، مؤسسه مردم نهاد یا انجمن زنو فعالیت می‌کند که در زمینه سوختگی فعال است و به رهیدگان سوختگی در زمینه ایجاد توانایی در بیماران، بازگشت به زندگی عادی و حمایت‌های روانی و آموزشی فعالتی می‌کند.

رییس انجمن ققنوس با بیان اینکه تقسیم و توزیع منابع در وزارت بهداشت بر اساس قدرت افرادی است که در زمینه‌های مختلف کار می‌کنند، گفت: بار بیماری‌ها که مهم‌ترین نکته در هزینه‌های تحمیلی بیماری‌ها است، معیار خوبی برای توزیع منابع است، اما به سوختگی توجه چندانی نمی‌شود، چون لابی قدرتمندی در این زمینه وجود ندارد و اغلب بیماران از اقشار ضعیف و بی بضاعت جامعه هستند و این باعث می‌شود زبان گویا، رسا و قدرتی برای اختصاص منابع وجود نداشته باشد.

وی ادامه داد: متأسفانه در حال حاضر تخت‌های سوختگی در کشور ناکافی است، اما به توسعه آن توجهی نمی‌شود. آخرین بیمارستان سوختگی در تهران سال 1341 ساخته شده و بیمارستان سوختگی جدید که احساسی و به دنبال بروز یک حادثه، ساخت آن از سال 80 شروع شده، پس از 23 سال هنوز ناتمام است و مشخص نیست چه زمانی تکمیل و آماده بهره برداری می‌شود.

فاطمی با اشاره به غیراستاندارد بودن برخی بیمارستان‌ها و بخش‌های سوختگی در کشور، گفت: متأسفانه بیمه‌ها پوشش مناسبی برای بیماران سوختگی ندارند و بسیاری از اقلام مورد نیاز بیماران سوختگی، پوشش بیمه‌ای کافی ندارد و آنها مجبورند از بازار آزاد و با قیمت بالا تهیه کنند و خدمات حمایتی به بیماران سوختگی بسیار اندک و پانسمان‌های نوین گران است و اغلب بیماران توان تهیه آنها را ندارند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه بخش خصوصی حاضر به ورود به حوزه سوختگی نیست، افزود: ورود به درمان سوختگی برای بخش خصوصی به دلیل مقرون به صرفه نبودن است و از سوی دیگر سازمان تأمین اجتماعی با وجود کارگاه‌ها و کارخانجات و بیش از 280 بیمارستان در کشور دارد اما حتی یک تخت سوختگی هم ندارد، همچنین دانشگاه‌های علوم پزشکی تمایل زیادی به توسعه بخش‌های سوختگی ندارند، چون باعث بالا رفتن هزینه‌های آنها می‌شود.

وی به مشکلات جدی در حوزه‌های درمان و بازتوانی بیماران سوختگی اشاره کرد و گفت: امیدواریم اراده‌ای ملی برای پیشگیری از سوختگی و ارتقای وضعیت درمان و بازتوانی بیماران سوختگی در کشور ایجاد شود چون حق بیماران است که زندگی سالم توأم با شادی و حضور در خانواده، اجتماع و درآمد کافی داشته باشند.

رییس انجمن ققنوس تاکید کرد: متأسفانه به بسیاری از بیماران سوختگی، شغل نمی‌دهند، ظاهر این افراد ممکن است تغییر کند و در جامعه پذیرفته نشوند؛ برخی از افراد از آنها روی بر می‌گردانند، برخی دیگر با تعجب و خیره به آنها نگاه می‌کنند و حتی بعضی‌ها از آنها می‌پرسند چگونه سوختگی برایشان رخ داده است. این برخوردها باعث ناراحتی بیماران می‌شود و علاوه بر مشکلات جسمی، آنها ممکن است با آسیب‌های روانی و اجتماعی نیز مواجه شوند و در نهایت به افراد ازکارافتاده‌ای تبدیل شوند که در خانه می‌مانند. در حالی که تمام این حوادث، قابل پیشگیری بوده‌اند.

فاطمی خاطرنشان کرد: انجمن ققنوس تلاش دارد در هر سه زمینه پیشگیری، درمان و بازتوانی بیماران سوختگی مداخله و مشارکت کند تا با وجود همه مشکلات موجود و آسیب‌هایی که ناشی از تحریم و افراد ناکارآمد است. وضعیت در حد توان، بهتر شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با تاکید بر اینکه نکته مهم که سوختگی قابل پیشگیری است، اظهار کرد: حوادث و بیماری‌ها، انسان‌ها را تهدید می‌کنند و حوادث به دو دسته قابل کنترل و غیرقابل کنترل تقسیم می‌شوند که متأسفانه در کشورمان فرهنگ پیشگیری در مورد بیماری‌ها و حوادث قابل پیشگیری، ضعیف است.

وی افزود: سالانه تعداد قابل توجهی از مردم ایران به دلیل عدم رعایت سبک زندگی سالم، تغذیه نامناسب و تحرک ناکافی و عادات زندگی صحیح، بیمار می‌شوند و تعداد قابل توجهی از افراد نیز به دلیل حوادثی مانند غرق شدگی، خودکشی، سوختگی، درگیری و حوادث ترافیکی که قابل پیشگیری است، جان خود را از دست می‌دهند.

فاطمی با بیان اینکه حفظ جان و سلامت هر انسان مهم است و هر تلاشی برای کاهش مرگ و میرهای قابل پیشگیری، پسندیده است، افزود: با پیشگیری از بیماری‌ها، حوادث قابل پیشگیری و مرگ و میرهای ناشی از آن در جهت سلامت جمعیت حرکت می‌کنیم، در حالیکه در این حوادث که اغلب نسل جوان درگیر می‌شوند، تعداد بسیار زیادی از انسان‌ها از دست می‌روند در حالی که می‌توانند برای کشور مفید باشند.

وی تاکید کرد: یکی از وظایف وزارت بهداشت با همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی، کاهش مصدومیت‌ها، معلولیت‌ها و فوت انسان‌ها در بیماری‌ها و حوادث قابل پیشگیری است. متأسفانه در پیشگیری از سوختگی، مردم خیلی فعال نیستند و اهمیتی به آن نمی‌دهند و در زمینه فرهنگ پیشگیری از سوختگی دچار نقص و کمبود بسیار جدی هستیم در حالیکه در بیماری‌ها و حوادث قابل پیشگیری، مردم نقش اصلی را دارند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با تاکید بر رعایت اصول ایمنی در حوادث قابل پیشگیری، خاطرنشان کرد: متأسفانه بسیاری از افراد تصور می‌کنند که حوادثی از جمله غرق شدگی و سوختگی برای آنها پیش نمی‌آید، در حالیکه سوختگی به همه ما نزدیک است و با اتفاقات بسیار کوچک و سهل انگاری، سوختگی رخ می‌دهد و باعث می‌شود تمام عمر، درگیر موضوعی باشیم که می‌توانستیم از آن پیشگیری کنیم.

فاطمی اضافه کرد: گاهی سوختگی به دلایل بسیار پیش پا افتاده‌ای رخ می‌دهد. مثلاً موردی داشته ایم که یک دختر 17 ساله هنگام تمیز کردن کفش با بنزین در کنار چراغ دچار سوختگی شده و بیش از 70 درصد بدنش، سوخته است در حالیکه با در نظر گرفتن امید زندگی حدود 75 سال، تا 60 سال دیگر باید با سوختگی زندگی کند.

وی نقش مدارس، مهدکودک‌ها، دانشگاه‌ها، صدا و سیما و رسانه‌ها را در آموزش و فرهنگسازی پیشگیری از سوختگی مهم دانست و گفت: از سوی دیگر حاکمیت و دولت علاوه بر نقش مهم در آموزش نیز وظایفی در حوزه سوختگی بر عهده دارند که شامل قانون گذاری مناسب و تاکید بر اجرای قانون است. در بسیاری از مواقع قانون داریم اما قوانین، دور زده می‌شوند و یا به طور کامل اجرایی نمی‌شوند، بنابراین مهم است که قوانین بازنگری، ساده سازی و قابل اجرا باشند و سختگیری بیشتری در اجرای قانون داشته باشیم.

رییس انجمن ققنوس، مهم‌ترین عامل در پیشگیری از سوختگی را استانداردسازی عنوان و تاکید کرد: باید وسایل پخت و پز، وسایل گرمایشی و سایر وسیله‌ها در منازل، استاندارد باشد که در این صورت، خطر سوختگی کاهش می‌یابد. اغلب دستگاه‌ها و سیستم‌های غیراستاندارد مانند اتصالی سیم‌های برق، فیوزهای نامناسب، استفاده از کامپوزیت در نمای ساختمان یا بیمارستان، عدم وجود سیستم اعلام و اطفای حریق در اماکن عمومی یا شرکت‌ها، عدم وجود سیستم استاندارد گرمایشی در مدارس، استفاده از کپسول‌های پیک نیکی یا اجاق گاز و بخاری‌های فاقد ترموکوپل و حتی شیلنگ‌های گاز غیر استاندارد باعث آتش سوزی سوختگی می‌شوند.

به گفته فاطمی، پیشگیری از سوختگی در سه بخش آموزش و فرهنگسازی، قانون گذاری و تاکید بر اجرای قانون و همچنین استانداردسازی با مشارکت مردم و حاکمیت، محقق می‌شود که نیاز به اراده و عزم ملی و سیاستگذاری از بالاترین رده اجرایی کشور دارد.