عارف: باید بدبینی‌ها درباره فناوری‌های نوظهور را به حداقل برسانیم

باید این اطمینان را به همه مردم دهیم که امنیت حریم خصوصی و داده‌های آنها با دقت حفظ می شود.

به گزارش قطره، محمدرضا عارف، معاون اول رییس‌جمهور در سومین همایش ملی سالانه اطلاعات با عنوان «فناوری‌های نوظهور و آینده اطلاعات» که با حضور سی مؤسسه، اندیشکده و پژوهشکده برجسته کشور در سالن همایش‌های صدا و سیما برگزار شد، گفت: حریم خصوصی در فضای فناوری‌های نوین، مسئله بسیار مهمی است که ممکن است مایه نگرانی هموطنان باشد، ما باید این اطمینان را به همه مردم بدهیم که امنیت حریم خصوصی و امنیت داده‌های آنها با دقت و با اهتمام زیاد حفظ می‌شود و یکی از کارهایی که این همایش می‌تواند انجام دهد این است که بگوید راهبردهای ارتقا امنیت این حوزه چیست.

عارف در این همایش که صبح امروز در مرکز همایش‌های صدا و سیما برگزار شد، با تقدیر از حضور پرشور مردم در مراسم جشن پیروزی انقلاب اسلامی و همچنین تبریک اعیاد شعبانیه گفت: واقعیت این است که در زمینه فناوری‌های نوظهور، نوین یا پیشرفته، کارهای برجسته و بسیار خوبی در کشور انجام شده است اما باید کارهای بزرگ‌تری صورت گیرد و برای رسیدن به این پیشرفت‌ها، باید باید انسجام و وحدت بسیاری داشته باشیم که این همدلی در تدوین «سند افتا» به خوبی دیده شد.

معاون اول رییس‌جمهور در ادامه گفت: ما در زمینه فناوری‌های نوین، مدت‌ها پیشتاز بودیم اما اکنون از آن پیشتازی فاصله گرفته‌ایم ولی مسئله آن است که این فاصله را می‌توانیم جبران کنیم.

عارف با بیان اینکه پیشتازی در حوزه فناوری‌های نوین، هم برای خودمان و هم برای کشورهای اسلامی، همسایه و دوست مزیت است گفت: ما در این حوزه چهره‌های برجسته و امکانات قابل توجهی داریم و باید دوباره به همان جایگاه برگردیم، پیشتازی امان را حفظ کرده و ارتقا دهیم.

معاون اول رییس‌جمهور در ادامه سخنان خود با تبریک چهلمین سالگرد تشکیل وزارت اطلاعات گفت: این وزارتخانه و دانشگاه اطلاعات و امنیت ملی که با زحمت زیادی تشکیل شد، فرصت مناسبی را فراهم کرده اند تا به دور از تعصبات تشکیلاتی و با جایگاه والایی که برای این وزارت قائل هستیم، برای ارتقا این فناوری‌های نوظهور در ایران چاره اندیشی کنند.

چهره جدید اطلاعات و داده‌ها

عارف با بیان آنکه «فناوری‌های نوظهور» هویت و چهره جدیدی را برای اطلاعات و داده‌ها ایجاد کرده است گفت: ما باید با این تغییرات خودمان را هماهنگ کنیم، تغییرات به صورت یک واقعیت وجود دارد و خودش را به ما تحمیل می‌کند، متأسفانه در صد سال گذشته، ما با ورود بیشتر فناوری‌ها برخورد منفی داشته‌ایم و به جای آنکه بعد از ورود، با فناوری هماهنگ شویم، مسیر مقاومت و تحریم را پی گرفته ایم و نتیجه‌اش آن شد که بخشی از فناوری بدون آنکه با آن سازگار شویم، خودش را به ما تحمیل کرد.

وی افزود: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با توسعه علم و پیشرفت‌های علمی، سند چشم انداز بیست ساله کشور در این زمینه تکلیف ما را مشخص کرده است و این در حالی بود که قبل از تدوین سند، بحث بر سر این بود که آیا باید عقب‌ماندگی در صنعت کلاسیک را پیگیری کنیم یا آنکه به سمت فناوری‌های نوین برویم و پیشتاز بشویم و خوشبختانه سند چشم انداز یکی از بهترین راهبردها و هدف گذاری‌ها را داشت، در سند چشم انداز ما باید به جایگاه برتر منطقه در حوزه فناوری‌های نوین می‌رسیدیم.

عارف گفت: فناوری‌های پیشرفته جزو اولویت‌های سند چشم انداز ماست اما بر این موضوع نیز تاکید کرده است که اگر چه فناوری‌های پیشرفته در همه سطوح و برای همه اقشار باید در دسترس قرار گیرد اما باید حساسیت کاربران را به اطلاعات شخصی و حریم خصوصی و امنیت افزایش دهیم.

افزایش امنیت منطقه در حوزه فناوری‌های نوین

عارف با تاکید براهمیت فناوری‌های نوین برای جمهوری اسلامی گفت‌: ما در منطقه‌ای حضور داریم که به خاطر داشتن حوزه تمدنی مشترک می‌توانیم تأثیرگذاری بالایی بر همسایگان و کشورهای دوست داشته باشیم و تأثیرگذاری یعنی بالا بردن حاشیه امن، ما می‌توانیم امنیت را به طور طبیعی از طریق فناوری‌های نوین برای کشور و همسایگان ایجاد کنیم. فناوری‌های پیشرفته چندبعدی هستند و نه تنها در ابعاد علمی، فناورانه و اقتصادی باعث رشد می‌شوند بلکه در رأس آنها به افزایش امنیت منتهی شده و ما باید با جامعیت به آن‌ها نگاه کنیم.

معاون اول رییس جمهور افزود: ما می‌توانیم به کشورهای منطقه و کشورهای مسلمان این اطمینان را بدهیم که به عنوان برادر و هم فرهنگ می‌توانیم به آنان کمک کنیم تا از مزیت‌های فناوری‌های نوظهور در همه حوزه‌ها و از جمله در افزایش امنیت استفاده کنند و این درحالی است که در ارتباط آنها با غرب این مسأله ممکن نیست.

عارف در ادامه افزود: ما باید بدبینی‌ها درباره فناوری‌های نوظهور را به حداقل برسانیم اما این به معنای خوش بینی مفرط نیست، فناوری اگر از علم جلو بیفتد فاجعه آمیز می‌شود، ما حاکمیت فناوری را نمی‌خواهیم بلکه حاکمیت علم و استفاده از فناوری به عنوان تسهیلگر و ابزار را می‌خواهیم، ما باید جایگاه مردم را در اطلاعات و جامعه شبکه‌ای بررسی کرده و مردم را آگاه کنیم.

معاون اول رییس جمهور در ادامه خطاب به اندیشمندان، پژوهشگران و اساتید حوزه فناوری‌های نوظهور گفت: ما باید شرایط فناوری‌های نوظهور که بخشی از جامعه اطلاعاتی است را بررسی کنیم و ببینیم که در کجا هستیم، چه راهکارهایی برای رشد و ارتقا داریم و برای پیشتازی در این حوزه چه می‌توانیم بکنیم.

سرمایه‌گذاری های کلان در حوزه فناوری‌های نوظهور

عارف در ادامه با اشاره به سرمایه گذاری‌های اقتصادی صورت گرفته در حوزه فناوری‌های نوین در دنیا گفت: رشد سرمایه گذاری در فناوری‌های نوظهور از جمله سرمایه گذاری جهانی در هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاک چین و … در سال 2023 یک و نیم تریلیون دلار بوده است که نسبت به سه سال قبل از آن یعنی در 2020 رشد سالانه 45 درصدی داشته است.

وی ادامه داد: هوش مصنوعی در این بازار، از 150 میلیارد دلار در سال 2023 به 1,8 تریلیون دلار در سال 2030 با رشد سی و هفت و سه دهم درصد می‌رسد، ضمن آنکه نفوذ فناوری‌های نوظهور در بخش‌های صنعتی به گونه‌ای است که در سال 2025 حدود 70 درصد از شرکت‌های جهانی حداقل از یکی از فناوری‌های نوظهور استفاده می‌کنند.

عارف با اشاره به کاهش 20 تا 25 درصدی هزینه‌ها تا سال 2030 در صنعت سلامت با استفاده از هوش مصنوعی گفت: این مسئله برای همه کشورها و از جمله کشور ما مزیت بسیار مهمی است.

در جامعه اطلاعاتی با روش حذف و منع جواب نمی‌گیریم

معاون اول رییس جمهور در ادامه گفت: مهمتر از بحث‌های فناوری، بحث‌های فرهنگی این حوزه است ما باید ببینیم که با این انفجار اطلاعات چه می‌خواهیم بکنیم، چگونه می‌توانیم این دادها و اطلاعات را در خدمت به جامعه، خانواده و حل مشکلات آنها به کار بگیریم ما در جامعه‌ای هستیم که به محض انتشار یک خبر حتی نادرست، جوان‌های بسیاری آن را برای دوست و آشنا می‌فرستند و حتی اگر خود منتشر کننده خبر هم آن را تکذیب کند آن را باور نمی‌کنند، در این جامعه باید این حجم داده را مدیریت کرد.

عارف گفت: البته خواهشم از جامعه اطلاعاتی این است که ما باید روش حذف را کنار بگذاریم و این بحثی است که 40 سال است آن را بیان می‌کنم، در جامعه اطلاعاتی و در انقلاب صنعتی چهارم با روش حذف و منع جواب نمی‌گیریم، ما باید با حضور مثبت و مدیریت صحیح در مسیری که صلاح و خیر جامعه است حرکت کنیم.

وی تصریح کرد: تا سال 2030، بر طبق آمار 60 درصد داده‌های جهانی توسط الگوریتم‌های هوش مصنوعی پردازش می‌شود و این در حالی است که ما هنوز نگاهی محدود به این حوزه داریم.

معاون اول رییس جمهور در ادامه با اشاره به بازار 65 میلیاردی محاسبات کوانتومی تا سال 2030 گفت: این یک واقعیت است که ما نمی‌توانیم به فناوری‌های نوظهور ورود پیدا نکنیم ما با نگاه کلاسیک، امنیت نخواهیم داشت.

وی در ادامه با اشاره به اینکه خسارات ناشی از جرایم سایبری تا 2025 به ده و نیم تریلیون دلار خواهد رسید گفت: ما اگر در این فضا به دنبال امنیت هستیم باید کاری بزرگ انجام دهیم.

عارف در بخش دیگری از سخنان خود به مزیت‌های ایران در این حوزه و از جمله ظرفیت‌های علمی بالای متخصصان ایرانی و وضیعت مناسب در حوزه توسعه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و امکانات موجود در کشور اشاره کرد و گفت ما باید از این فناوری‌ها در صنایع نفت و گاز، بخش سلامت، کشاورزی و صنایع به خوبی استفاده کنیم و چالش‌هایی مانند مشکل آب را به خوبی مدیریت کنیم و در بخش‌های سلامت و تشخیص بیماری‌ها و داروها و همچنین در توسعه اقتصاد دیجیتال، این فناوری‌ها را به خدمت بگیریم.

معاون اول رییس جمهور در ادامه با اشاره به حملات سایبری، گفت: ما نباید از حمله سایبری بهراسیم، ما باید در برابر این حملات قوی باشیم و در چنین همایش‌هایی بررسی شود که چگونه با آنها برخورد کنیم و مطمئن هستم که با اقدامات منسجم و تقسیم کار ملی می‌توانیم از این چالش‌ها عبور کنیم ما در این زمینه هیچ کمبودی نداریم.

عارف در این همایش همچنین بر حفظ حریم خصوصی افراد جامعه در فضای مجازی تاکید کرده و گفت: حریم خصوصی مسئله مهمی است که گاهی باعث نگرانی هموطنان ما می‌شود، اما ما باید به آنها اطمینان بدهیم که امینت حریم خصوصی و داده‌های آنها حفظ می‌شود و شما متخصصان این همایش باید به ما بگویید که چگونه باید راهبردها را در این مسیر طراحی کنیم.

معاون اول رییس جمهور در ادامه با اشاره به اینکه تقویت امنیت سایبری موضوع بسیار مهمی برای کشور است گفت: برنامه ما این است که شورای عالی ای را برای دفاع سایبری به طور کلی ایجاد کنیم، بحث‌ها و جلساتی در این زمینه داشته ایم و بحث را دنبال می‌کنیم و مهمترین راهبردمان توسعه سیستم‌های دفاع سایبری است.

عارف در ادامه تربیت نیروهای انسانی متخصص، ایجاد مراکز پاسخگویی به حوادث سایبری، سیاستگذاری جامعه و یکپارچه و تدوین راهبرد ملی، سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه، تمرکز بر فناوری‌هایی نوین مانند هوش مصنوعی، تدوین دستورالعمل‌های مسئولانه برای این حوزه و توسعه ابزارهای نظارتی پیشرفته بر مبنای اصول اخلاقی را از دیگر راهبردهای این حوزه عنوان کرد.

معاون اول رییس‌جمهور همچنین بر ضرورت تقویت دیپلماسی فناوری در عرصه بین‌الملل تأکید کرد.