آزادی دانشجویان در روزگار پهلوی!

به مناسبت روز دانشجو قصد داریم اوضاع دانشجویان در حکومت پهلوی را براساس چند سند تاریخی مورد بررسی قرار داده و برخی ادعاهای مطرح شده در رابطه با وضعیت مالی و یا آزادی دانشجویان قبل از انقلاب را نقد کنیم.

- محمدعلی همایون کاتوزیان، عضو دانشکده مطالعات شرقی دانشگاه آکسفورد، در کتاب اقتصاد سیاسی ایران مدرن: استبداد و شبه مدرنیسم می نویسد: سطح آموزش پایین آمد و فارغ التحصیلان موسسات آموزشی حتی از اخلافِ خود نیز بی سواد تر بار آمدند.

تمام این ها جدا از مشکلاتی است که مسئله ی همیشگی تمرکز زیاد از حد بوروکراسی پیش می آورد و وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم را در تهران به نحو عجیبی درگیر مشکلات آموزشی نقاط دور دست کرده است؛ ساواک بر کارکنان دانشگاه ها فشار وارد می کرد تا در امور اداری و آموزشی با دانشجویان مدارا کنند، به امید آنکه نارضایتی سیاسی گسترش نیابد.

بر طبق یک نمونه گیری از وزارت علوم که در خرداد 13 52شمسی منتشر شد، 48درصد از دانشجویانِ دانشگاه ها (که جواب داده بودند) از خانواده های بوروکرات، 35درصد از خانواده های بازاری و صاحبان صنایع، 7درصد از خانواده ی مالکان و کشاورزان صاحب زمین، 2درصد از طبقه ی کارگر شهری و 1درصد از روستاییان بودند.