«اِسپیَ مزگتِ»؛ مسجدی رها شده در جنگل های گیلان

اسپی مزگت، قدیمی ترین مسجد گیلان است که در قرن ششم ساخته شده و مهرماه سال 1379 و به شماره 2796 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده؛ بقایای این بنای متروک در جنگل های گیلان، - رها شده است.

آنچه که می شنوم خش خش برگ های تل انبار شده پای درختان و جنگلی است که در سکوت فرو رفته و صدای چه چه پرندگانی که گه گاه از لای درختان شنیده می شود.

با بارش باران، ردی از جویبارهای فصلی در دل جنگل ایجاد می شود.

در میانه جاده خاکی که از دل جنگل های دیناچال می گذرد، کلبه متروکی دیده می شود و سنگ خارای سفید رنگی با نشان سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که مشخصات مختصری از یک مجموعه تاریخی متعلق به قرن شش و هفت بر آن حک شده است و فلشی که مسیر رسیدن به قدیمی ترین مسجد تاریخی گیلان را نشان می دهد.

کمی جلوتر، بقایای اِسپیَ مَزگِت ، در دل جنگل پیداست؛ مسجدی بی سقف و حفاظ و گیاهانی که به سرعت در حریم و ساروج و جرز دیوارها رشد کرده اند.

وقتی کتاب های تاریخی را ورق می زنیم، برایمان عجیب است که این مسجد، هم از چشم سیاحان و مستشرقین و هم از دید مورخان دور مانده است، اما از وقتی دکتر منوچهر ستوده، دهه 40 مامور ثبت بناهای تاریخی کرانه دریای کاسپین می شود، از چشم تیزبین او دور نمی ماند و این بنای متروک را یکی از عجایب هفتگانه گیلان معرفی می کند.