وضعیت همدان در کودتای 28 مرداد 1332

؛ به دنبال مخالفت نمایندگان مجلس شورای ملی با دکتر مصدق و مشکلات ناشی از آن، او برای انحلال مجلس هفدهم در روز 12 مرداد 1332 اعلام رفراندوم کرد.

در این زمان، برخورد های شدیدی بین طرفداران جبهه ملی و حزب توده در همدان رخ داد و رفراندوم در دوشنبه 19 مرداد در همدان برگزار شد، از سوی دیگر، چون در سراسر کشور مقرر بود که صندوق اخذ آرای موافقین و مخالفین را در دو محل جداگانه بگذارند، در همدان هم صندوق مخالفین در مسجد شریف الملک و صندوق موافقین در میدان پهلوی (میدان امام فعلی) گذاشته شد.

البته زمینه های کودتا از مدت ها پیش چیده شده بود و مخفیانه در این زمینه کمیته نجات وطن، تشکیل شده بود.

در 25 مرداد، فرمانده گارد شاهنشاهی با فرمان شاه به منزل مصدق مراجعه کرده بود، این فرمان چند روز پیش از آن صادر و طی آن مصدق از نخست وزیری عزل و زاهدی به جای مصدق منصوب شده بود.

شاه هم خود برای فرار از مهلکه، به بهانه استراحت و معالجه به شمال رفته بود.

در 28 مرداد بود که سرویس های جاسوسی آمریکا و انگلیس وارد کار شدند و مردم را بهت زده کردند.

با رسیدن این خبر به همدان، با آنکه نخست وزیر کودتا یعنی فضل الله زاهدی همشهری آنها بود، اما کلیه طبقات مردم در حمایت از مصدق در میدان بزرگ شهر گردآمده و عده ای از اعضای حزب ایران هم مردم را تشویق و ترغیب به این حمایت می ک�