«تاریخانه دامغان» در نوبت ثبت جهانی

تاریخانه دامغان، نخستین الگوی معماری مسجد در نوبت ثبت جهانی است موضوعی که امروز یکی از مهمترین مطالبات مردم نیز محسوب می شود.

- خبرگزاری مهر ، گروه استان ها - هانی رستگاران*: بسیاری از محققین و اندیشمندان بین المللی، مسجد تاریخانه دامغان را نخستین مسجد در ایران می دانند که بروی بنایی با کاربری پیشین آتشکده و عبادتگاه زرتشتیان، در دوران ساسانی و پیش از اسلام، بناشده که با توجه به معماری خاص آن و وجود ستون های گرد بزرگ، با آجرکاری منحصربه فرد، این فرضیه را به شدت تقویت می کند.

مسجد تاریخانه در جنوب شرقی دامغان واقع شده و یکی از بهترین نمونه های مساجد نخستین در ایران و قدیمی ترین بناهای پیش و پس از اسلام است.

درباره تاریخانه و زمان ساخت بنای اولیه آن، صاحب نظران ایده های متفاوتی دارند.

نویسنده مرآت البلدان، دستور ساخت تاریخانه را به امیرالمؤمنین علی (ع) نسبت داده و آندره گدار، تاریخ ساخت این بنا را اواسط قرن دوم هجری ذکر کرده است.

آرتور پوپ، ساخته شدن این مسجد را بین سال های 130 تا 170 هجری دانسته و محمد کریم پیرنیا تاریخ ساخت آن را حدود 150 هجری می داند.

اگرچه بخشی از ساختمان اصلی بازسازی شده و به طور طبیعی در مدت حدود 900 سال خراب شده، آن قدر دست نخورده باقی مانده که کیفیت خود را نشان می دهد.