سیدموسی دیباج طرف سقراط و طرف ما (ملاحظات تاریخی سقراط درباره هویت ایران و ایرانی)

قصد ما در نوشتار حاضر، پیروی متقابل از سقراط در این فقره نیست و نمیخواهیم‏ وارد انشاء اسطوره یی و داستانی و یا تاریخی درباره یونان سقراط بشویم، - طرف سقراط و طرف ما (ملاحظات تاریخی سقراط درباره هویت ایران و ایرانی) قصد ما در نوشتار حاضر، پیروی متقابل از سقراط در این فقره نیست و نمیخواهیم‏ وارد انشاء اسطوره یی و داستانی و یا تاریخی درباره یونان سقراط بشویم، بلکه مقصود تفسیر و تفصیل نظر سیاسی سقراط درباره ایران بخصوص با رجوع به رساله آلکیبیادس و رساله قوانین است.

چکیده پیشتر در مقاله یی تحت عنوان اندیشه ایران در اندیشه سقراط (کنفرانس بزرگداشت فیلسوف یونانی سقراط، تهران/1380 استدلال نمودیم که در مکالمات افلاطونی، تصریحی بر حق ملت ایران و نیز حق دولت ایرانی دیده نمیشود.

سقراط که انتظار داشت ایرانیان حکومت آتن را برسمیت بشناسند، در تایید رسمی و باصطلاح دوژوری حکومت هخامنشی سخنی بصراحت نمیگوید.

برغم اینکه افلاطون بیش از دیگر یونانیان با آزادمنشی از شاعران و نمایشنامه‏نویسان و مورخان دیگر ملتها و در این میان بیشتر از ملت ایران یاد میکند، اما وی حقوق دموکراتیک آتنیها‏ را مشروط به حفظ حقوق ملتهای دیگر از جمله ایرانی ها‏ و مصری ها و مشروعیت دولت های آنان نمیداند.