اسماعیل سنگاری، مصطفی نریمانی نقش ادبیات در تاریخ نگاری و پژوهشِ تاریخی

این پژوهش با بهره گیری از شیوه پژوهش تاریخی با رویکرد تحلیلی-توصیفی و با استناد به منابع ادبی و تاریخی در پی آن است تا نقش دبیران را در شکل گیری تاریخ نگاری فارسی و پیامدهای پیوند تاریخ و ادبیات در دوران پیشامدرن در ایران مورد بررسی قراردهد.

- چکیده بررسی آثار ادبی جهان گویای این مطلباست که بخشی از این آثار، افزون بر ثبت وقایع گذشته، توصیه ها و اعتراضات به حاکم ان وقت را در قالب شعر، حکایت و طنز بیان کرد هاند، بگونه ای که از آنها می توان به عنوان معیار و محکی برای مکتوبات تاریخی که در همان زمان توسط مورخان حرفهای برای ما باقیمانده است، بهره برد.

بدین سان، شاید بتوان ادبیات را زبان دوم تاریخ نامید که با بلاغت و شیوایی هنری خویش، جذابیت خاصی به این سبک از تاریخ نگاری می دهد.

از آنجا که ادبیات به واسطه خصلت ذاتی نهفته در خویش، آمیخته با احساس و تخیل است، گاهی تخیلات شاعر با واقعیت در هم میآمیزد و خطاهایی نیز به دنبال خود میآورد.

با وجود این، نقش این عنصر هنری آن قدر پررنگ است که تخیلات نیز بیانگر آن چیزیاست که باید در زمان شاعر باشد، ولی به علل گوناگون سیاسی، اجتماعی، فرهنگی ممکناست واقعیت رنگ باخته و بدینسان، شاعر یا داستاننویس آن را به صورت امری تخیلی آرزو می کند.