چه دیداری استاد الهی قمشه ای را از رفتن به نجف منصرف کرد؟/کدام یک از بزرگان حوزه افتخار شاگردی اش را داشتند؟/چه ایرادهایی به ترجمه قران وی وارد شده است؟

حکیم محمد مهدی الهی قمشه ای، شاعر، ادیب، مترجم قران، عارف نامی است که او را آغازگر ترجمه روان قران در فارسی خوانده اند.

- دیوان اشعار شامل: نغمه الهی(شرحی منظوم بر خطبه همّام امام علی(ع))، نغمه حسینی، نغمه عشاق، رباعیات، مسمّطات، اسرار حج، نغمه لاهوت ترجمه قرآن کریم الهی قمشه ای قرآن را طی هفت سال[3] به صورتی روان ترجمه کرد.

پیش از آن قرآن به صورت تحت اللفظی ترجمه می شد.

ترجمه الهی (در کنار ترجمه عبدالحسین آیتی بافقی یزدی) هردو آغازگر عصر ترجمه روان و نسبتا آزاد قرآن کریم به فارسی بودند.

ترجمه الهی قمشه ای به علت آنکه آزادتر است یعنی عناصر تفسیری بیشتری دارد، روانتر و خوش خوان تر است.

[4] این ترجمه نخستین بار در سال 1323 از سوی کتاب فروشی اسلامیه به چاپ رسید.

شهرت علمی و عرفانی و دانشگاهی مترجم از یک سو و روان و ساده بودن عبارات از سوی دیگر و همچنین آسان گیری در مساله حق مولف، سبب شده است که این ترجمه طی هفتاد سال گذشته بیش از دیگر ترجمه ها و پی در پی تجدید چاپ شود.

این ترجمه را به علت توضیحاتی کوتاه در بین پرانتز خلاصه التفاسیر می نامند.

به گفته بهاءالدین خرمشاهی، ارزش تاریخی و تاثیر روانشناختی این ترجمه بیش از ارزش علمی و آکادمیک آن است.