حسن ارسنجانی؛ معمار و معمای اصلاحات ارضی

پنجاه و سومین سالگرد درگذشت حسن ارسنجانی که به معمار اصلاحات ارضی ایران شهرت یافت ولی قدر ندید و کنار گذاشته شد بهانه ای است تا به نکاتی درباره نقطه عطف تاریخ ایران که کمتر درباره آن گفته و نوشته شده اشاره شود.

- عصر ایران؛ مهرداد خدیر- پنجاه و سومین سالگرد درگذشت حسن ارسنجانی که به معمار اصلاحات ارضی ایران شهرت یافت ولی قدر ندید و کنار گذاشته شد بهانه ای است تا به نکاتی درباره نقطه عطف تاریخ ایران که کمتر درباره آن گفته و نوشته شده اشاره شود.

به جز سعید لیلاز که در تحقیقات دانشگاهی با دقت و تفصیل به موضوع اصلاحات ارضی و سلب اختیار از مالکان بزرگ در آغاز دهه 40 پرداخته و مرحوم دکتر رضا نیازمند که در مصاحبه ای مفصل و خواندنی با مجله آینده نگر جزییاتی را در این باره و عمدتا در انتقاد بیان داشته و نیز خاطرات دکتر علی امینی که در دولت او این اتفاق افتاد و موارد پراکنده ای در اینجا و آنجا چندان که باید و شاید به این موضوع پرداخته نشده است.

حال آن که بی تردید یکی از مهم ترین نقاط تاریخ ایران است که بر سیاست، اقتصاد، معیشت، کشاورزی و دیپلماسی و طبقات اجتماعی و ساختار توزیع ثروت و قدرت در ایران تأثیر گذاشت و فهم چرایی انقلاب 1357 و فاصله افتادن بین روحانیت غیر انقلابی با شاه نیز بدون بررسی این موضوع ممکن نیست.