مولانا معراج پیامبر را مصداق نماز می دانست

مولانا می گوید در استغراقِ عبادت حقیقی، همه چیز بیرونِ در می ماند و بین خدا و آدمی هیچ چیز باقی نمی ماند.

نه هیچ صورتی، نه جبرییل که معنی محض است و نه حتی جان آدمی.

- و مقام فنا یعنی همین.

  عصر ایران؛ شیرو ستمدیده - در نوبت پیشین آوردیم که مولانا در مقاله چهارم فیه ما فیه می گوید هرچه اول و آخر دارد قالب است و آنچه ما به عنوان نماز می خوانیم، در واقع قالب نماز است چراکه جانِ نماز بی چون و بی نهایت است و اول و آخر ندارد و جان نماز را انبیا پیدا کرده اند.

    وی در ادامه می گوید:    اکنون این نبی که نماز را پیدا کرده است چنین می گوید که لی مع الله وقتٌ لا یَسَعُنی فیه نبیٌّ مُرسلُ و لا مَلَکُ مُقرب.

پس دانستیم که جان نماز این صورت تنها نیست، بلکه استغراقی است و بیهوشی که این همه صورت ها بیرونِ در می ماند و آنجا نمی گنجد.

جبرییل نیز که معنی محض است هم نمی گنجد.

   اینکه نماز استغراق و بیهوشی است و در مقام نماز راستین، همه صورت ها بیرون در می مانند و حتی جبرییل هم که معنی محض است، در نماز پیامبر نمی گنجد، سخنی است که با آموزه های مولانا در مثنوی مطابقت دارد.

   مولوی در دفتر چهارم مثنوی، در مقام تقریر داستان معراج، به ناتوانی جبرییل از همراهی با پیامبر اسلام در مسیر تقرب به خداوند می پردازد و سپس می گوید:    حیرت اندر حیرت آمد این قصص