قلعه دهشیر؛ بنایی قاجاری در مسیر جاده ابریشم

قلعه تاریخی دهشیر که به اواخر دوران قاجار نسبت داده می شود، یکی از منزلگاه های کاروانیان جاده ابریشم قبل از ورود به کویر ابرکوه و حرکت به سوی شیراز بوده است.

- قلعه تاریخی دهشیر به دستور محمد ولی میرزا حاکم یزد در سال 1236 قمری و به همت علی محمدخان زنگنه در روستایی به همین نام از توابع بخش مرکزی شهرستان تفت واقع شده و تاریخچه آن با توجه به وجود آثار و شواهد ادوار مختلف از قبل از اسلام تا اواخر دوره قاجار تعیین شده است.

این قلعه یک برج دیده بانی با پلانی مربع شکل و مشتمل بر هفت برج مدور با ارتفاع هر برج به طور متوسط هشت متر است.

البته براساس مدارک موجود چنین استنباط می شود که قلعه دهشیر با وضعیت فعلی یعنی استحکامات دفاعی نظیر حصار دفاعی با کنگره و تیرکش سر در ورودی و برج های نگهبانی قطعاً متعلق به اواخر دوره صفویه و سابقه سکونت در آن متعلق به دوره اوایل و میانی اسلامی است.

تنها ورودی قلعه در ضلع جنوب شرقی قرار گرفته است و بنا بعد از ورودی به صورت عمارت دو طبقه ساخته شده که البته پلان طبقه بالای آن با طبقه پایین متفاوت است و به صورت یک هشت ضلعی با اتاق هایی در اطراف آن به سبک و سیاق معماری زندیه است.

این قلعه که در گذشته کاربری دفاعی و مسکونی و خان نشین روستا را داشته، به شماره 30835 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.