بخشی از غنا و قوت فقه شیعه مرهون کاربست عقل است

قواعد عقلیه ای که ما در عداد قواعد فقهیه قرار دادیم، حجم معتنابهی از قواعد فقهیه را تشکیل می دهد که تصور می شود اینها همه فقه اند، - بلکه جزیی از فقه اند.

بخش نخست این گفتگو را تقدیم نگاه تان کردیم و اکنون بخش دوم و پایانی آن در ادامه تقدیم می شود: *نقش عقل در مقام تحقق و تنفیذ شریعت، اخلاق و معنویت عملی چیست؟ راجع به کارکرد نظری روشی عقل، بویژه کارکردهای حجت سازانه ، سنجشگرانه ، و استنباطی و کاوشگرانه عقل قبلاً اشاراتی داشتیم، اجازه بدهید اینجا اندکی کارکردهای بعدی عقل در باب دین و دینداری را باز کنم.

عقل علاوه بر مقام حجت سازی و مقام سنجش کاربست دیگر حجج، و کارکرد گسترده اش در مقام استنباط و استخراج و تولید معرفت دینی، در مقام نظام پردازی و نهادسازی و تولید سازکارهای اجرایی برای تحقق و تنفیذ شریعت، اخلاق و معنویت عملی نقش و سهم بدیل ناپذیری دارد.

میدان عقل در مقام اجرای شریعت بسیار گسترده است.

اصولاً اگر ما عقل را وارد ساحت تحقق و تنفیذ نکنیم، شریعت قابل اجرا نیست؛ چون مثلاً اگر بنا باشد شریعت را در جامعه اجرا کنیم، باید نظام سازی کنیم.

نظام سازی کار عقل است.

ما با قدرت عقل و توان عقل می توانیم نظام سازی کنیم.

بخواهیم نظام را پیاده کنیم، امر اجرا عقلانی و عقلایی است.